Aniołowie przenieśli domek Maryi z Nazaretu do Loreto. Cuda, panie… cuda… nooo – nie cud. Ale też i nie legenda. W XIII wieku rodzina de Angeli zorganizowała wyprawę do Ziemi Świętej i stamtąd przywieźli dom uważany za mieszkanie Maryi. To znaczy przywieźli to co dało się rozebrać i zmontować na nowo już w samym Loreto. Z czasem nazwisko trochę się w opowieściach pozmieniało par excellence na aniołów, którzy cudownie domek przenieśli na nowe miejsce. No i mamy Santa Casa di Loreto. Sam domek jest niewielki. Z zewnątrz obłożony płaskorzeźbioną okładziną kamienną. W środku „pokoik” i „kuchenka”, a w centralnej części charakterystyczna figura Madonny Loretańskiej. W XV wieku domek „obudowany” został sporą gabarytowo bazyliką. W środku Signorelli ją pięknie freskami przyozdobił (tzn. zakrystię 
). A obok bazyliki Pałac Apostolski projektu Bramantego i Pałac Iliryjski projektu Mariniego. Taki plac pełen elegancji, wyrafinowanego architektonicznego uroku… Najpiękniejszy chyba nocą, gdy delikatne światła ulic, a czasem i świece pielgrzymów, wyciągają z mroku piękno fasad.
Ach! Akcent polski. W czasie działań II wojny światowej miasto wyzwolili żołnierze II Korpusu Polskiego. Uratowali też bazylikę przed zniszczeniem pożarem. Walki były krwawe. Nieopodal na cmentarzu jest ponad tysiąc polskich grobów w których, ci co polegli w czasie walk – zostali pochowani. W samym sanktuarium natomiast, w jednej z kaplic, zobaczyć można fresk ukazujący Bitwę Warszawska.
